Tanzimat'tan Cumhuriyet'e Kadar Olan Dönemde Rüşdiye, İdadi Ve Sultani Mekteplerindeki Arapça Derslerinin Yabancı Dil Öğretimi Açısından Değerlendirilmesi

Abstract

Tanzimat Fermanı'nın ilanından sonra Osmanlı İmparatorluğu yöneticileri, devleti oluşturan birçok kurumda ıslahat çalışmalarına başlamışlardır. Bu önemli reform hamlelerinden biri de eğitim alanında olmuştur. Mevcut okulların öğretim sitemlerinde yeni düzenlemelere gidilirken, İmparatorluğun birçok yerinde rüşdiye, idadî sultanîler ve darulmuallimîn gibi genel eğitim veren yeni okullar ile güzel sanatlar, veterinerlik gibi meslek okulları açılmıştır. Bu okulların hemen hemen hepsinde yabancı dil olarak Arapça ve Farsçanın öğretimi yapılmıştır. Tanzimat ile başlayan yeni okullaşma sürecinde açılan okullarda medreselerde uygulanan kitap geçme usûlü değiştirilerek yerine haftalık programında her ders için tayin edilen belirli saatlerde derslerin öğretimi gerçekleştirilmiştir. Arapça, Farsça ve diğer yabancı dillerin öğretiminde yeni yöntemler uygulanmaya başlanmıştır. Bu makalede Tanzimat'ın ilanından II. Meşrutiyet'in sonuna kadar olan dönemde, eğitim alanında hayata geçirilmeye çalışılan bu yeni sistemin orta ve lise kademelerini oluşturan rüşdiye, idadî ve sultanî mekteplerinde Arapça öğretimini incelemiştir. Arapçanın yabancı dil olarak öğretiminde okuma, yazma, dinleme-anlama ve konuşma becerilerinde hedeflenen seviyelere hangi derecelerde ulaşıldığı ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır.

After Hatt-i Sharif of Gülhane was issued, Ottoman Empire's statemen started a reforms in many institutions of the state. One practice of these important reform movements was initiated in the field of education. As adjustments were made in current schools, new schools that provide general education such as rüşdiye, idadî, sultanî and darulmuallimin in addition to fine arts and veterinary schools, were established in many places of the Empire. Almost all of these schools taught Arabic and Persian as foreign language. During the process of establishing new schools that began in the Tanzimat Period, certain hours were dedicated to teach each class within the weekly schedule instead of making the student study only a book as it was the method employed in the medrese system. New methods were introduced for teaching Arabic, Persian and other foreign languages. This paper examines teaching Arabic in rüşdiye, idadî and sultanî schools, which are the primary, middle and high school stages of this new system that is aimed to be realized during the time between the beginning of the Tanzimat Period and until the end of the Second Constitutionalist Period, in which major changes took place in the institutional structure of the Ottoman State. It is aimed to reveal if and to which extent the projected level of reading, writing, listening-understanding and speaking skills in Arabic were reached.

Telif hakları gereğince yayın erişime kapalıdır. Yayın yayıncı tarafından erişime açık ise bağlantılar kısmından ulaşılabilmektedir.