XIV. Asır Doğu Karadeniz Tarihinden Bir Safha: Hacıemiroğulları, Giresun Ve Kuşdoğan Bey İlişkisi Hakkında Neler Biliyoruz?

Abstract

Giresun kesiminde XIV. asrın başlarında yoğun faaliyette bulunan Türkmenlerin sahil bölgelerine inerek askeri yapılanmalar oluşturdukları bilinmektedir. Bu makalede, Giresun’a yönelik olarak akın faaliyetinde bulunan ilk Türkmen beyi Kuşdoğan’ın gerek isminin tesbiti gerekse faaliyetleri hakkında ne gibi bilgilere ulaşılabildiği konusu üzerinde durulmuştur. Trabzon Komnenoslarının tarihçisi Panaretos’un Grek harfleriyle yazdığı bu Türkmen beyinin adının nasıl okunacağı önemli bir mesele teşkil etmiştir. Bunun Kuşdoğan şeklinde okunması gerektiği tesbiti tarafımdan yapıldıktan sonra oluşan tartışmalar ve görüşlere burada temas edilmiş, onun bir beylik kurucusu şeklinde anılıp etrafında oluşturulan “sentetik” bilgiler ele alınıp ayıklanarak, Kuşdoğan Bey’in gerçek kimliği ve faaliyetleri hususunda nelerin kuvvetle vurgulanabileceği belirtilmiştir. Bunlar ise şu başlıklar altında toplanmıştır: Hacıemiroğulları ve Taceddinoğulları’nın ortaya çıkışından biraz daha erken dönemde Çepni gruplarının başında yer aldığı; bunlarla ilişkilerinin mahiyeti hakkında hiçbir bilginin bulunmadığı; Hacıemiroğulları’nın ataları ile irtibatlandırılacak kesin delillerin mevcut olmadığı; Canik bölgesinden Giresun Aksu vadisine kadar uzanan kesimdeki Kuşdoğan köylerinin adından hareketle oluşturduğu nüfuz alanının tesbit edilebileceği; bugün Giresun’a uzanan Aksu vadisinde Dereli’nin yakınında Kuşluhan diye anılan kalesinin onun tarafından askeri bir üs halinde kullanılmış olabileceği; Giresun’a yönelik akın faaliyetlerinde bulunma amaçlı bir askeri bölge/Uç hattı teşkil ettiği; Giresun yöresinin ilk Türk fatihleri olan topluluğun askeri lideri olduğu.

Telif hakları gereğince yayın erişime kapalıdır. Yayın yayıncı tarafından erişime açık ise bağlantılar kısmından ulaşılabilmektedir.