Hegel’İn Tarihselciliğinin Doğduğu Metin: Hıristiyan Dininin Pozitifliği

Abstract

Hegel’in dünya tarihine kavramsal bakış olarak tanımlanabilecek olan tarih felsefesinin yanı sıra, Hegel’in düşüncesinde ‘ontolojik tarihselcilik’ adını verebileceğimiz başka bir tarihselcilik de bulunmaktadır. Bu tarihselcilik, Hegel’in erken dönem metinlerinden biri olan “Hıristiyan Dininin Pozitifliği” başlıklı metnin ikinci versiyonunda ilk kez kendini gösterir. Daha sonra Hegel’in sistem metinlerinde de izini sürebileceğimiz bu tarihselcilik, toplumsal bir varlık olarak insanın tarih-dışı bir özünün olmadığını, onun özünün tarihsel olarak belirlendiğini iddia etmektedir. Bu bağlamda, akıl dahil insanın tüm yetileri ve varlığı, tarih içinde bir oluş içinde varolurlar ve Hegel’in tin kavramı da bu tarihsel oluşu açıklayan başlıca kavramdır. Tin Hegel’e göre kendi kendisini kendi hareketiyle var eden, içsellik – dışsallık, özne – nesne, içkinlik – aşkınlık gibi karşıtlıkların birliğe vardıkları ve karşıtlıklarının ‘kaldırıldığı’ mutlak anlamda insanın dünyasıdır. Toplumdaki ve tarihteki tüm karşıtlıklar ve çatışmalar tinin mutlak zemini içinde gerçekleşir ve bu anlamda tinin dışarısı yoktur. Biz bu metnimizde bu tarihselciliği, Hegel’in “Hıristiyan Dininin Pozitifliği” metninde doğduğu haliyle tespit ederek onun Hegel sistemindeki varlığını göstermeye çalışacağız.

In addition to the Hegelian philosophy of history, which can be defined as a conceptual look at the World history, there is another historicity in Hegel’s thought, which can be called as ‘ontological historicism’. This historicism shows itself for the first time in the second version of one of his earlier texts, “The Positivity of the Christian Religion”. This historicism, which can be tracked in the later system texts of Hegel, claims that man as a social being does not have an extra-historical essence, that its essence is determined historically. In this context, all of man’s faculties, including reason, and its being, exist as a becoming in history, and Hegel’s concept of spirit is the main concept that gives an account of this historical becoming. According to Hegel, spirit is the human World which creates itself by its own movement and in which oppositions like interiority – exteriority, subject – object, immanence – transcendence come into unity, and in which these oppositions are sublated. Every opposition and conflict within society and in history happen on the absolute ground of the spirit, and in this sense, there is no outside of spirit. In this text, our aim is to detect this historicity as it is born in “The Positivity of the Christian Religion” before showing its presence in the Hegelian system.