İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Kütüphanesi'nde Şevket Rado Yazmaları Arasında Bulunan ŞR_000190 No'lu Nasihatnâme (İnceleme-Metin-Dizin)

Abstract

Bu çalışmada müellifi belli olmayan ve 914/1508-09 tarihinde Mehmet Hasan adlı biri tarafından yazıya geçirilen, İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Kütüphanesi Şevket Rado Yazmaları arasında ŞR_000190 numaraya kayıtlı olan Nasihatnâme isimli eser incelendi. Yapılan çalışmanın esas gayesi henüz Latin harflerine aktarılmamış olan ve dolayısıyla üzerinde gerek gramer gerekse anlam bakımından inceleme yapılmamış el yazması bir eseri her yönden değerlendirerek bilim dünyasına kazandırmaktır. Çalışma giriş dışında üç ana bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde; Eski Anadolu Türkçesi devresinden ve bu devredeki karışık dilli eserlerden bahsedilerek Nasihatnâme'nin yazılmış olabileceği düşünülen muhite, eserin yazılma sebeplerine, yazarın durumuna, nasihat ve nasihatnâme kavramlarına değinilerek Türk edebiyatındaki nasihatnâmelere yer verildi. Birinci bölümde; dil incelemesi kapsamında metindeki fonetik ve morfolojik özellikler üzerinde duruldu. İkinci bölümde metin transkripsiyon alfabesi kullanılarak Latin harflerine aktarıldı. Üçüncü bölümde ise metnin dizin ve sözlüğü oluşturuldu. Son olarak ekler kısmında tıpkıbasıma yer verildi. Nasihatnâme Dinî-Tasavvufî Türk Edebiyatının ortaya çıktığı ilk dönemlere ait bir eser olması yönüyle edebiyat tarihi, Eski Anadolu Türkçesi imlâ özeliklerini taşıması ve karışık dilli olması yönüyle Türk dili sahasında önemli bir eserdir. Anahtar Kelimeler: Nasihatnâme, öğüt kitabı, Eski Anadolu Türkçesi, Türk dili, Türk dilleri, Dilbilim

In this study, Nasihatnâme whose author is unknown but scribed by Mehmet Hasan in 914/1508-09 and found in Istanbul Research Institute Library, Şevket Rado manuscripts with ŞR_000190 number has been analyzed. The main goal of this study is to bring a manuscript that hasn't been transcribed into Roman alphabet and hence not been studied in terms of form and meaning into science world, examining it in many aspects. This study is composed of three main chapters, besides the introduction. In the introduction, nasihatnames (books of advice) in Turkish literature were introduced, mentioning Old Anatolian Turkish period and the works including various languages in this period, and the environment which might have been the one where this work was written, the reasons for being written of this work, the position of the author and the concepts of advice and nasihatnamesi. In the first chapter, phonetic and morphological features of the text have been studied with the scope of language analysis. In the second chapter, the text has been transcribed from Arabic alphabet into Roman alphabet. In the third chapter, the index and glossary of the text have been given. Lastly, the facsimile of the text has been given as an appendix. Nasihatnâme is of importance in terms of literary history, because of the fact that it belongs to a period when religious and sufist works began being written in Turkish literature and it is significant in the sense of Turkish language for it bears orthographic features of Old Anatolian Turkish and has different Turkic dialects. Key Words: Nasihatnâme, book of advice, old Anatolian Turkish, Turkish language, Turkic languages, Turkic dialects

İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi Senatosunun 22.06.2020 tarihli ve 2020/14-5 sayılı Açık Bilim Politikası gereğince erişime açılmıştır.