Abdülhak Hâmid Tarhan'ın Kanbur Adlı Eserini Bir Tragedya Denemesi Olarak Okumak

Abstract

Abdülhak Hâmid Tarhan, Tanzimat ve Meşrutiyet dönemi Türk edebiyatı içerisinde tiyatro türünde yirminin üzerinde eser vermiştir. Bu süreçte Avrupa edebiyatının tesiri altında kendi kültürü içinde tiyatro sanatının dönüşümü konusunda denemeler yapmıştır. Dil, teknik ve tema konusunda farklı yöntemler arayan Hâmid'in, oyunları içerisinde en sıradışı eseri İlhan, Turhan, Tayflar Geçidi ve Ruhlar'dan oluşan Kanbur adıyla bir araya getirilen dörtlemesidir. Bugüne kadar yapılan Hâmid araştırmalarında, yazarın oyunları tiyatro sanatının yapısal özellikleri dikkate alınmadan incelendiği için eksik ve yanlış çıkarımlar yapılmıştır. Bu çalışmada Kanbur dörtlemesinden hareketle, Hâmid'in geleneksel tiyatrodan modern tiyatroya geçişteki arayışları ve bir tragedya denemesi olan bu eser için "tiyatro" türü esas alınarak yeni bir okuma yöntemi belirlenmeye çalışılmıştır. Bu yeni yöntemle birlikte, Kanbur oyunu tragedyanın zorunlu öğeleri esas alınarak incelenmiş, oyundaki trajik sorunu oluşturan mesele Grek felsefesi esas alınarak yeniden yorumlanmıştır. Anahtar Kelimeler: Abdülhak Hamid, Kanbur, Tragedya, Grek Felsefesi, Trajik Sorun

Abdulhak Hamid Tarhan wrote more than twenty works in the genre of theater during the period of Tanzimat and Mesrutiyet in Turkish literature. During this period, he experimented with the transformation of theater art within his own culture under the influence of European literature. Hâmid looking for different methods on language, technique and theme, the tetralogy of his plays called Kanbur containing Ilhan, Turhan, Tayflar Gecidi plays is the most extraordinary work of Hamid. In the Hâmid studies conducted so far, incomplete and inaccurate inferences have been made since the author's plays were examined without considering the structural features of the theater art. In this study, starting with Kanbur tetralogy, a new method of reading Hamid's work which is a tragedy practice has been tried to be determined on the basis of Hamid's quest in transition from traditional theater to modern theater. Together with this new method, Kanbur play has been examined on the basis of the compulsory elements of the tragedy and the issue providing the tragic problem in the play has been reinterpretered, based on ancient Greek philosophy.Keywords:Abdulhak Hamid, Kanbur, Tragedy, Ancient Greek Philosophy, Tragic Problem

İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi Senatosunun 22.06.2020 tarihli ve 2020/14-5 sayılı Açık Bilim Politikası gereğince erişime açılmıştır.