Sultan Abdülhamid 9 Zevcesiyle Aynı Anda Nikâhlı Mıydı?

Abstract

Konu bütünlüğüne sahip yazılardan oluşan ve bu yıl içerisinde yayımlanan Saray, Harem ve Mahrem isimli kitabımızda yer alan “II. Abdülhamid’in Aynı Anda 9 Kadınla Evli Olması Meselesi” başlıklı makale hakkında bir akademisyen tarafından ilginç bir eleştiri yazısı kaleme alındı. Konu, 1918 yılında vefat ettikten sonra padişahın geride kalan eş ve çocuklarının mahkemeye başvurması üzerine şahitlerin huzurunda görülen dava neticesinde İstanbul Kısmet-i Askeriye Mahkemesi’nden kaleme alınan veraset ilâmında II. Abdülhamid tahttan indirildiği sırada nikâhında olan kadınlarının sayısının genel itibariyle şer’î had olarak kabul edilen dörtten fazla olmasıyla ilgilidir. Burada problem yaratan esas unsur, padişahın eşlerinin kahir ekseriyetinin ve neredeyse tamamının hür kadınlardan oluşmasıydı. Öncelikle yazdığı bu eleştiri ile böylesine önemli ve ilginç bir konunun tartışılmasına zemin hazırladığı için muhatabımıza gerçekten teşekkür etmek isterim. Netice itibariyle birbirimizin görüşlerine katılmak mecburiyetinde değiliz, ancak saygı duymamız gerekir.

Makalemizde, Sultan Abdülmecid’den sonra tahta geçen padişahların genelde hür Çerkes kadınlarla nikâh kıyıp evlendikleri yönünde haremde yaşamış ve hatırat bırakmış kadınların anılarında dile getirdikleri iddialar, yeni bazı bulgular bağlamında tartışılmış; dönemin şahitlikleri ve mahkeme kararıyla da sabit olan bu keyfiyete dair mevcut deliller ortaya konulmuş; İslâm hukukunun genel kabulleriyle çelişen bu durumun açıklanması gerektiğine işaret edilmiş; bir dipnotta ise muhatabımızın son dönem padişahlarının dörtten ziyade hür kadınla evli olma durumunu izah edişinin zor bir izah olduğuna dikkat çekilmişti.

Telif hakları gereğince yayın erişime kapalıdır. Yayın yayıncı tarafından erişime açık ise bağlantılar kısmından ulaşılabilmektedir.