Geç Orta Çağ Anadolu’sunda Bir Selçuklu Kenti Bolvadin’in Tarihi Gelişimi Üzerine Bazı Notlar
Özet
XIX. yüzyılda Anadolu’nun tarihi coğrafyasıyla meşgul olan Batılı âlimler, özellikle antik dönem Anadolusu’nun mevcut izlerini aramaya büyük bir hevesle sarılmışlardı. Daha önceki dönemlerde bu antikite merakı Anadolu’nun GrekRoma medeniyetine dayalı temellendirmesiyle kendisini göstermiş, sözünü ettiğimiz son asırda ise bunun yerini yine aynı amaçlı fakat bu defa daha ilmî çerçevede yapılan çalışmalar almıştı. Bunlardan biri olan Texier ve ardından Ramsay’in bu anlamdaki çabaları özellikle dikkate değer. Bütün bu âlimler Anadolu’nun bu tarihi coğrafyasını ele alırken eski yol şebekeleri ve üzerindeki kasaba/kentleri Türklerin hakimiyetinden sonraki yapılanmadan ziyade antik kökenleri itibarıyla tanımlamaya gayret gösterdiler. İşte bu manada tarihi yol ağları içinde Kral Yolu diye adlandırılan işlek yol üzerinde gelişen ve büyüyen kentlere özel bir önem vermeleri beklenmeyen bir husus değildi. Bu ana güzergaha bağlanan tali askeri veya sivil yollar üzerinde oluşan kentler içinde bugün Afyonkarahisar’a bağlı olan Bolvadin’in, antik dönemin ardından Orta Çağlarda giderek öne çıkan bir özellik göstermeye başladığı bilinmektedir. Bu kısa incelemede Bolvadin’in fiziki gelişmesinin Osmanlı klasik çağı sonuna kadar olan macerasına-meseleler noktai nazarını da dikkatten kaçırmamaya çalışarak-genel anlamıyla göz atmaya çalışacağım. There are few studies to determine the historical geography of Anatolia in the Seljuk period. City formations, usually, arc tried to be explained by reducing the history to the ancient or Roman-Byzantine periods. In local histories, the history of cities or towns is almost completely narrated by the fashion of going back to the first stages of human history. It is seen that the historical information is distorted and twisted into the minds of the Anatolian cities in order to use the term "ancient" and to make this meaningful, it is tried to be shown as a source of pride. A similar situation is observed in the city of Bolvadin, a district of Afyonkarahisar, which is thought to be appeared in the middle ages. In this article, it is argued that Bolvadin was born during the times of Seljuks, not on the foundations of any ancient settlement, rather, it was a town that gained importance as an important gateway in the road networks. In addition to this argument, Bolvadin's historical development under the Ottoman rule, its stages of physical change and situation will be dealt. In this sense, Bolvadin in the XVI. century was an urban place rather than a town with a significant population, it was located near or on the roads of army routes, it was located in a convenient location by the famous bridge to bypass many routes and it was a completed city with the opportunities provided by its geographical features. Telif hakları gereğince yayın erişime kapalıdır. Yayın yayıncı tarafından erişime açık ise bağlantılar kısmından ulaşılabilmektedir.
