18. ve 19. Yüzyıl Klasik Türk Şiirinde Dinî ve Folklorik Motifler Bağlamında “Ramazâniyye
Özet
Ramazâniyyeler, manevî ve maddî boyutlarıyla Türk ve İslam dünyasında yer edinen Ramazân ayı dolayısıyla kaleme alınan kasidelerdir. Diğer nazım şekillerinde de ramazâniyye kaleme alınabilir, bu çalışma “kaside” nazım şekli üzerinden yürütülecektir.
Çalışma, Osmanlı’daki “hâmilik” geleneğinin açıklanması, kasideler ile ramazâniyyelerin bu gelenekteki yerinin tespiti ve ramazâniyye tanımı ile başlıyor. Bunu, Ramazân ayının İslam dini için önemi ve bu önemi teşkil eden başlıca özelliklerinin verildiği bölüm takip ediyor. Bu bölümden sonra Ramazân ayının Türk kültüründeki yeri ele alınıyor ve Ramazân ayının yaklaşmasıyla uygulanan ve birçoğunun kökü Osmanlı’ya dayanan âdetler anlatılıyor. Daha sonra, şiir incelemelerine geçmeden önce şiirlerin içine doğduğu atmosferi anlayabilmek adına, 18 ve 19. yüzyıllar siyasî, sosyal ve kültürel açıdan açıklanıyor. Bunu takip eden bölümde, dönemin öne çıkan şairlerinden ramazâniyye örnekleri inceleniyor. Şiir tahlillerinden önce, tahlil açısından önemli olduğu düşünüldüğünden, şairlerin biyografileri ve edebî yönleri verilmiştir. İncelemelerde, kasidelerin sadece Ramazân ile ilgili beyitleri ele alınmıştır. İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi Senatosunun 22.06.2020 tarihli ve 2020/14-5 sayılı Açık Bilim Politikası gereğince erişime açılmıştır.
