Yardımlı İntihara İlişkin Türkiye'deki Sağlık Çalışanlarının Görüşleri

Abstract

Bu araştırmanın amacı bazı Avrupa ülkelerinde (Hollanda, Belçika, Kanada) ve baĢka ülkelerde (ABD, Kanada) uygulanan yardımlı intihar uygulamasına dair Türkiye‟deki sağlık çalışanlarının düşüncelerini ve bakış açılarını ortaya koymaktır. Araştırma konuya uygun olarak nitel bağlamda ele alınmış olup içeriksel analiz modeli ile analiz edilmiştir. Araştırmada kolay ulaşılabilir örnekleme ve kartopu örnekleme metotları kullanılmıştır. Araştırma kapsamında doktor ve hemşire olmak üzere 23 sağlık çalışanıyla görüşme yapılmış olup, görüşmeler 3 ayrı bölümden oluşan 10 soru üzerinden gerçekleştirilmiĢtir. Görüşmeler İstanbul, Bursa, Adana ve Eskişehir illerinde bulunan kamu ve özel sağlık kurumlarında gerçekleştirilmiĢtir. 18 kadın ve 5 erkek sağlık çalışanıyla yapılan görüşmeler ortalama 30 dakika sürmüştür. Görüşmecilerin yaş aralığı 22-55 olarak saptanmıştır. Yapılan çalışmada ilk olarak intiharın tanımı ve intiharı açıklayan kuramlardan söz edilmiş olup daha sonra yardımlı intiharın etik, hukuki ve ahlaki boyutları ele alınarak sosyal hizmet bağlamında açıklanmaya çalışılmıştır. Yardımlı intihar ilk olarak ötenazi ile benzerlik gösterse dahi göze çarpan uygulama ve şartları bağlamında ötenaziden ayrılmaktadır. Yardımlı intihar uygulamasına dair farklı görüşler bulunmakla beraber Türkiye‟deki sağlık çalışanlarının birçoğu yardımlı intiharın Türkiye‟de uygulanamayacağını düşünmektedir. Buna sebep olarak da durumun toplum tarafından kabul görmeyeceği, toplumun genel olarak İslam dinini benimsiyor olması ve bu uygulamanın da İslam‟a aykırı olması gösterilebilir. Ancak sağlık çalışanları arasında var olan bir başka yaygın düşünce de yardımlı intihara dair Türkiye'deki eğitimin yetersiz olduğu ve sahip olunan bilgilerin azlığıdır. Hastalık düzeyi yardımlı intihar için birinci kriter olmakla birlikte hastaların psikolojik açıdan da destek almaları gerektiği vurgulanmıştır. Bunun yanı sıra hasta onayı da önemli bir kriterdir. Görüşmecilerin çoğunluğu, sosyo-ekonomik düzey arttıkça yardımlı intihara talebin artacağına dair görüş bildirmiştir. Yardımlı intihar konusunda halkın nabzı ölçülüp gerekli bilgilendirmelerin yapılması gerekmektedir, ayrıca hastalar yardımlı intihara alternatif olacak seçenekler konusunda da bilinçlendirilmelidir. Yardımlı intihar uygulamasının yasallaşması halinde doktorluk ve hemşirelik mesleğine zarar vereceğine dair bir düşünce mevcut olmakla birlikte görüşmecilerin büyük çoğunluğu yardımlı intiharın etik olmadığına dair görüş bildirmiştir. Yardımlı intiharın yaşam hakkı olarak değerlendirilip değerlendirilmeyeceği konusunda fikir ayrılıkları olmasına rağmen genel görüş yardımlı intiharın yaşam hakkı olarak değerlendirilemeyeceği yönündedir.

İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi Senatosunun 22.06.2020 tarihli ve 2020/14-5 sayılı Açık Bilim Politikası gereğince erişime açılmıştır.