Erken Döneme Tarihlenen Katta Langar Mushafı’nın Mushaf İlimleri Bakımından İncelenmesi

Abstract

Bu makale Hz. Osman’a nisbetiyle şöhret bulan Katta Langar Kur’an yazmasını kodikoloji, imla, kıraat, zabt, ayet sayımı (‘addü’l-ây) gibi mushaf ilimleri açısından ele alır. Özbekistan’daki Katta Langar köyüne atıfla bu isimle anılan ve parçaları dağınık halde bulunan mushafın Özbekistan Müslümanları İdaresi’nde korunan on iki yaprağı bu araştırmanın sınırlarını teşkil eder. Araştırma, mushaf tarihi kaynaklarının bilgi vermediği konularda erken döneme ilişkin bilgilere yazma üzerinden ulaşmayı, yanı sıra kaynaklardaki teorik bilgilerin pratikteki yansımasını tespit etmeyi amaçlar. Yöntemsel olarak Katta Langar yapraklarındaki kelimeler tek tek yazılarak veri tabanı oluşturulmuştur. Mushaf ilimlerine göre kategorize edilen kelimeler literatürdeki bilgiler ve neşredilen bazı kadim mushaflar ile mukayese edilmiştir. Bu mukayese sonucunda yazmanın kıraat, ayet sayısı gibi özellikleri dikkate alındığında Osman Mushafları arasında Basra Mushafı ile gösterdiği uyumun ağır bastığı görülmüştür. Buna ilaveten Katta Langar yazmasının, mushaf ilimleri literatüründeki imla verileri ile örtüşmediği yerlerde Hz. Osman’a nisbet edilen kadim mushaflardan Kahire el-Meşhedü’l-Hüseynî ile büyük oranda paralellik arz ettiği tespit edilmiştir. Katta Langar yaprakları üzerine yürütülen bu araştırmanın, literatürdeki bilgiler ile uygulamanın ne kadar örtüştüğünü ortaya çıkarmak bakımından mushaf tarihine ışık tutması ve mushaf araştırmalarına katkı sağlaması beklenmektedir.