The Transformation of the Concept of Capital: A Critical Exploration Through Islamic Economics

Abstract

Bu makalenin amacı, modern öncesi dönemdeki, Müslüman toplumlardaki anlamını ve sonraki anlamlarını keşfederek 7. yüzyıl Müslüman toplumlarında ve sanayi sonrası dönemde sermaye anlayışını karşılaştırmaktır. Bunu yaparken çalışmanın kavramsal çerçevesi olarak kurumsal mantıklar kavramı kullanılmıştır. Bu makalede ilk olarak sermaye terimi üç dönemde ele alınmış ve incelenmiştir: (1) 7. yy Müslüman toplumlarda Kasb kavramı yardımıyla; (2) 18. yüzyılda sanayi devriminin ortaya çıkmasıyla; ve son olarak, (3) çağdaş dönemde. Sermaye kavramı başlangıçtan günümüze kadar çeşitli anlamlara sahip olagelmiştir. 18. yüzyılda sanayi devriminin ortaya çıkmasıyla birlikte insan ve emek bile metalaşmış ve beşeri sermaye kavramı ortaya çıkmıştır. Daha sonra çağdaş döneme gelindiğinde insanın yanı sıra insanların sosyal ve kültürel ilişkilerinin de metalaştığı görülmektedir. Çalışmanın son bölümünde ise çağdaş dönemde sermayenin dönüşümü ve metalaşma süreci İslam ekonomisi ışığında eleştirel olarak değerlendirilmiştir. İslam ekonomisi bakış açısına göre bireylerin beşeri sermaye olarak metalaştırılması ve bireylere sermaye muamelesi yapılması İslam ahlakıyla bağdaşmamaktadır. Bunun yanı sıra İslam ekonomisine göre, toplumsal ilişkiler ve sahip olunan bilgiler de metalaştırılmamalıdır. İslam, içerisinde barındırdığı ahlakî değerler ve normlar ile sosyal hayatta bireyleri ve onların temel amacı olan Allah’a kulluk etmeyi ön planda tutmaktadır.