Cezalandırılmayan Önceki Hareketler

Abstract

Ceza hukukunda kural, failin işlediği birden fazla fiilden her birinin, yaptırım açısından diğerlerinden ayrı olarak ele alınmasıdır. Bu çerçevede bir fiilin ceza yaptırımı ile karşılanması, kural olarak, aynı fail tarafından daha önce veya daha sonra gerçekleştirilen başka bir fiilin meydana getireceği ceza sorumluluğunu etkilemez. Öte yandan bazı hallerde, aynı fail tarafından art arda icra edilen birden fazla fiilin arasında çok yakın bir ilişki söz konusu olabilmektedir ve bu ilişki, özellikle failin aynı bağlamda işlediği ve giderek ağırlaşan nitelikte fiillerle, aynı ya da birbirine yakın hukuki değerleri ihlal ettiği durumlarda daha da görünür hale gelmektedir. Bu gibi haller açısından doktrinde, normların görünüşte içtimaı ilkeleri çerçevesinde ‘cezalandırılmayan önceki hareketler’ kurumu ortaya atılmıştır. Buna göre aynı fail tarafından birden fazla fiil icra edilmiş olsa dahi belli şartların gerçekleşmesi halinde, yalnızca sonraki fiili nedeniyle ceza yaptırımı tatbik edilecek olan faile, ayrıca bir de önceki fiili ya da fiilleri nedeniyle ceza verilmeyecektir. Nitekim bu kurum zamanla doktrinde yerleştiği gibi yüksek mahkeme kararlarında da sık sık bu kuruma atıf yapıldığı görülmektedir. Bununla birlikte bu kavramın hukuki niteliği ve buna bağlı olarak kapsamı doktrinde oldukça tartışmalı olduğu gibi hangi şartların gerçekleşmesi halinde cezalandırılmayan önceki hareketlerden söz edilebileceği meselesi de yüksek mahkeme kararlarında tam olarak açıklığa kavuşturulmuş değildir. Bu kapsamda, bu çalışmada doktrinde tartışmalar ve mahkeme içtihatları çerçevesinde, cezalandırılmayan önceki hareketler kavramının kapsamı, koşulları ve hukuki sonuçları ele alınmaktadır.