19. Yüzyıl Osmanlı Coğrafyasında Bir İskân Örneği: Dobruca’da Arap Köyleri

Abstract

Bu çalışmada, Mısır’dan Şam’a ve Şam’dan İstanbul’a gelen Arapların, 1843 yılında Osmanlı hâkimiyetindeki Dobruca Ovası’na yerleşmeleri ele alınmıştır. 1877-78 Osmanlı-Rus savaşı (93 Harbi) sonrasında Berlin Antlaşması ile Romanya bağımsızlığını kazanmış, Dobruca da bu devletin sınırları içinde kalmıştır. Bu açıdan günümüzde Romanya’daki Arap yerleşimi, ilk bakışta anlaşılması zor gibi görünen ve literatürde fazla bilginin olmadığı, ilginç bir özellik taşır. 19. yüzyılın ortalarına doğru başarılı bir mikro iskân örneği olarak Arapların Dobruca’ya yerleştirilmelerinde Osmanlı Hükümetinin kararlı politikası ve sağladığı desteklerin iskân edilenler nezdinde güçlü bir karşılık bulduğu görülmektedir. Buraya yerleşenlerde bir Osmanlılık bilinci oluşturduğu, I. Dünya Savaşı sırasında “eski” vatanlarını savunmak için gönüllü olarak cepheye koşmalarından anlaşılabilir.