Japon Aynasından Osmanlı İstanbulu: Yamada Torajirō’nun (1866-1957) Hayatı ve Toruko Gakan 土耳古畫観 (Resimli Türkiye Gözlemleri) Eseri

Abstract

Bu çalışma II. Abdülhamid dönemi sırasında Ertuğrul Firkateyni faciasından sonra 1892 yılında İstanbul’a yerleşen, sonra 1906 yılı civarında ülkesine dönen tüccar Yamada Torajirō’nun (1866-1957) hayatı ve 1911 yılında, uzun seneler Osmanlı dünyasında yaşamış bir Japon’un tecrübesini aktaran Tokyo’da bastırdığı Toruko Gakan (Resimli Türkiye Gözlemleri) eserini temel alarak, Japon aynasından Osmanlı İstanbulu dünyasına bakışını incelemektedir. [Yamada’nın geri dönüş yılı tam belli olmasa da, kendi ifadesiyle, Birinci Dünya Harbinin arifesinde Japonya’ya geri döndüğünü söylemektedir. Ancak, torunu Watari Tsukiko ve Misawa Nobuo gibi araştırmacılar Rus-Japon Savaşı’nın sonu civarında 1905-1906 yılları sırasında döndüğünü düşünmekteler] Çalışma aynı zamanda, Türk-Japon ilişkilerinin başlangıç yıllarına kısaca değinmektedir. Bu ilişkilerin yürütülmesinde önemli arabulucu rol oynamış olan Yamada, bu yıllar zarfında, Beyoğlu’nda bugün Çiçek Pasajı’na tekabül eden Cite de Pera’da bulunan Nakamura Shoten Şirketi’nin -Japon Mağazası’nın- müdürlüğünü yapmıştır.