Üsküdar Mahkemesi’nde Vakıf Oluşturma Pratiği: Şer’iyye Sicilleri Işığında Bir İnceleme
Özet
Osmanlı döneminden günümüze ulaşan mahkeme sicilleri içinde, özellikle İstanbul sicilleri hem tarihî derinlikleri hem de içerik zenginlikleri açısından özel bir öneme sahiptir. XV. yüzyıldan itibaren tutulan bu siciller, başta İstanbul olmak üzere, Bilâd-ı Selâse olarak bilinen Eyüp, Üsküdar ve Galata kazaları ile bu bölgelerle ilişkili naipliklerin kayıtlarını içermektedir. Ayrıca, Rumeli ve Anadolu kazaskerlik mahkemeleri ile Kassam ve Vakıf mahkemelerine ait siciller de bu kapsamda yer almakta olup, toplamda 10.000’i aşan sicil bulunmaktadır. Hem tarihsel derinliği hem de içerdiği geniş bilgi çeşitliliği ile büyük bir öneme sahip bu sicillere [Bilgin Aydın, “Osmanlı Dönemi İstanbul Mahkemelerinde Sicillerin Korunması ve Şer’iyye Sicilleri Arşivinin Kurulması”, Arşiv Araştırmaları Dergisi, Sayı 1, Nisan 1999, s.55-56.] yansıyan vakfiye belgelerinin sayısı 9800’ü bulmaktadır.