İstanbul Bulgar Kapıkethüdalığı (1879-1909)
Özet
Bulgaristan Prensliği’nin kurulmasına 13 Temmuz 1878 tarihli Berlin Antlaşması ile karar verildi. Bulgaristan, bahsi geçen antlaşmanın 1. maddesine göre padişaha bağlı, Osmanlı Devleti’ne vergi verir özerk bir prenslikti. [Nihat Erim, Devletlerarası Hukuku ve Siyasi Tarih Metinleri, Cilt: I (Osmanlı İmparatorluğu Andlaşmaları), (Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 1953), s. 404.] Bu, iki hükûmet arasındaki siyasi ilişkilerin ne düzeyde olması gerektiğine işaret eden ana maddeydi. Osmanlı Devleti ve Bulgaristan Prensliği arasındaki ikili siyasi ilişkileri tesis edecek kurumların statüleri bu madde temelinde belirlendi. Keza aynı şekilde görevli kişilerin ünvanları bu doğrultuda verildi. Süzeren-vasal ilişkisi bağlamında Sofya ve İstanbul’da elçilik veya sefaretin olması mümkün değildi. Bu sebepten dolayı Sofya’da Osmanlı Devleti’nin Bulgaristan Komiserliği, [Bulgaristan Komiserliğiyle ilgili ayrıntılı bilgi için bkz. Mahir Aydın, “Bulgaristan Komiserliği,” Belgeler, XVII/21 (Ocak 1996), s. 71-120.] İstanbul’da Bulgaristan Prensliği’nin Kapıkethüdalığı açıldı. Bulgaristan Komiserliğinde vazifeli en yüksek düzeydeki görevli kişi komiser, Bulgar Kapıkethüdalığında vazifeli en yüksek düzeydeki görevli kapıkethüdası ünvanına sahipti.