Zekat kurumunun modern devlete entegrasyonunun eleştirel bir değerlendirmesi : Malezya ve Endonezya örneği

Abstract

Bu çalışmanın asıl amacı modern dönemde ulus devletinin zekât ibadetini bir kamu maliyesi aracı olarak seküler politikalarının aracı haline getirmesinin eleştirel bir anlayışla analizini yapmaktadır. Bu amacı gerçekleştirmek için modern öncesi ve modern dönem toplumlarını değerlendirmiş ve egemenlik, hâk ve sosyal yapı üzerinde durulmuştur. Bu aşamada analizimizi yaparken, modern dönem öncesi yapıyı açıklamak için El-Şatıbi, Gazali, Ebu Ubeyde gibi isimlerle klasik kaynaklara odaklanılmış, çağdaş dönemdeki değişimi analiz etmek için Polanyi, Poggi, Hallaq gibi isimlerden faydalanılmaya çalışılmıştır. Daha sonra, İslam Ekonomisi teorik çerçevesi kullanılarak modern kamu maliyesinde zekâtın ontolojik düzeyde eleştirel bir değerlendirmesini yapılacak ve İslam ekonomisi bağlamında zekât kavramının nasıl olması gerektiği ortaya konulacaktır. Toplumda yaşanan dönüşümler sonucunda Avrupa'da yaşanan 18. yüzyıla kadar doğrudan insanın sosyal ilişkisinin piyasaya gömülme süreci, 20. Yüzyılda müslüman toplumlarda görülmeye başlamıştır. Batı Avrupa'da dahi yaşanılan krizler bütünü Müslümanlarca yaşanılması kaçınılmaz olup ithal bir anlayışla belirlenen zekâtın konumu varoluşsal olarak sorun yaratmaktadırlar. Zekât, sadaka, kefaret gibi kurumlar dini müesses nizamın birer enstrümanı olarak değil her biri bir şekilde, bazen muhteviyatı hususunda şüphe uyandıracak şekilde finansallaştırılmaktadır. ----- The aim of this study is to critically analyze the secular policies of the nation-state as a public finance tool in the modern era. To achieve this goal, pre-modern and modern societies were evaluated, and the focus was on sovereignty, rights, and social structure. In this process, classical sources such as El-Shatibi, Al-Ghazali and Abu Ubeyd were used to explain the pre-modern structure, while contemporary authors such as Polanyi, Hallaq and Poggi were employed to analyze the transformation that occurred in modern times. Subsequently, the ontological evaluation of Zakat in modern public finance will be conducted using the framework of Islamic Political Economy, and the concept of Zakat will be examined in the context of Islamic economics. The process of embedding human social relationships into the market in Western Europe until the 18th century, which led to the crises experienced there, has also begun to occur in Muslim societies since the 20th century. These crises, which are inevitable for Muslims, pose an existential problem as an imported understanding. Zakat, charity, and atonement institutions are not only considered instruments of the religious establishment, but also have been financialized, sometimes with questionable content.