Kanser hastalarında umut ve manevi iyi oluş arasındaki ilişkide sakin benliğin aracılık etkisi

Abstract

Bu araştırmanın temel amacı, kanser hastalarında spiritüel iyi oluş ve umut arasındaki ilişkiyi incelemek ve bu ilişkide sakin benliğin aracılık rolünü belirlemektir. Araştırmada, İstanbul ilinde bulunan Göztepe Prof. Dr. Süleyman Yalçın Şehir Hastanesinde tedavi görmekte olan 206 kanser hastasının dahil edildiği kesitsel ve tanımlayıcı tipte bir çalışmadır. Araştırmanın yöntemi korelasyon araştırma modelinde nicel bir araştırmadır. Araştırmada hastalara kişisel veri formu, Beck Umutsuzluk Ölçeği, Üç Faktörlü Spiritüel İyi Oluş Ölçeği ve Sakin Benlik Ölçeğini içeren anket uygulanmıştır. Analizler için SPSS 27 programı kullanılmıştır. Verilerin normal dağılıma uyup uymadığı Kolmogrov Smirnov testi ile bakılmış olup verilerin normal dağılıma uyduğu belirlenmiştir. Sayısal verileri ikili karşılaştırılmasında bağımsız örneklemler t testi ve Mann Whitney U testi, 3 ve daha çoklu olan karşılaştırmalarında ise tek yönlü varyans analizi ve Kruskal Wallis testi kullanılmıştır. Sayısal verilerin birbirleri olan ilişkileri incelemek için Pearson korelasyon analizi yapılmıştır. Araştırmada spiritüel iyi oluş ve umut arasındaki ilişkide sakin benliğin aracılık etkisini ortaya koymak için Hayes PROCESS (Model 4) Macro koşullu süreç analizinden yararlanılmıştır. Aracılık analizinde Bootstraping yöntemi kullanılmıştır. Elde edilen bulgulara göre, hastaların cinsiyet, eğitim düzeyi, medeni durum, çalışma durumu, sosyoekonomik düzey, biriyle yaşama durumu, kanser dışı kronik hastalık durumu ve ailede kanser varlığı gibi demografik faktörleri ile umutsuzluk, spiritüel iyi oluş ve sakin benlik değişkenleri arasında anlamlı bir ilişki bulunmamıştır. Yaş arttıkça umutsuzluk düzeyinin arttığı görülmüştür. Bunun yanı sıra, spiritüel iyi oluş düzeyindeki artışın umutsuzluk üzerinde doğrudan olumlu bir etkisi olduğu ve sakin benliğin de bu olumlu etkiyi arttırdığı görülmüştür. Buradan, sakin benlik üzerine yapılacak çalışmaların kanser hastalarının spiritüel iyi oluşlarını destekleyeceği ve umut düzeylerini de olumlu yönde etkileyebileceği düşünülmektedir. ----- The main purpose of this research is to examine the relationship between hope and spiritual well-being in cancer patients and to determine the mediating role of the quite ego in this relationship.. It is a cross-sectional and descriptive study including 206 cancer patients receiving treatment at Göztepe Prof. Dr. Süleyman Yalçın City Hospital in Istanbul. The method of our research is a quantitative research in the correlation research model. In our research, a personal data form, a questionnaire including the Beck Hopelessness Scale, the Three-Factor Spiritual Well-Being Scale and the Quite Ego Scale were administered to the patients. SPSS 27 program was used for analyses. The Kolmogrov Smirnov test was used to check whether the data were normally distributed, and it was determined that the data were normally distributed. Independent samples t test and Mann Whitney U test were used in pairwise comparisons of numerical data, and one-way analysis of variance and Kruskal Wallis test were used in 3 or more multiple comparisons. Pearson correlation analysis was performed to examine the relationships between numerical data. In the study, PROCESS (Model 4) Macro conditional process analysis was used to reveal the mediating effect of quite ego in the relationship between spiritual well-being and hope. Bootstrapping method was used in the mediation analysis. In the study, no significant relationship was found between the demographic factors of the patients such as gender, education level, marital status, employment status, socioeconomic level, living with someone, non-cancer chronic disease status and presence of cancer in the family and the hopelessness, spiritual well-being and quite ego scores. It has been observed that the level of hopelessness increases as age increases. In addition, it has been observed that an increase in the level of spiritual well-being has a direct positive effect on hopelessness, and a quite ego increases this positive effect. From here, it is thought that studies on the quite ego will support the spiritual well-being of cancer patients and may positively affect their hope levels.