A comparative study on Turkish translations of David Copperfield

Abstract

Bu tezde, David Copperfield'in beş farklı Türkçe çevirisi çocuk edebiyatı bağlamında incelenmiştir. Zohar Shavit'in dizgesel yatkınlık ve Lawrence Venuti'nin yerlileştirme ve yabancılaştırma kavramları bu tezin ana odağını oluşturmaktadır. Bu kavramlar tanımlanmıştır ve incelenmiştir. Erek metinler çevrildikleri ve uyarlandıkları yıllar dikkate alınarak incelenmiştir. İncelemeye dâhil edilen eserlerin hangi yıllarda yayımlandığı da göz önünde bulundurularak çeviri eserlerin üretildiği döneme ilişkin tarihsel arkaplan bilgisi verilmiştir. Bu inceleme sonucunda erek metinlerde çıkarmalar yapıldığı, metinlerin çocuk okurlar tarafından daha anlaşılır olacak şekilde kısaltıldığı tespit edilmiştir. Öte yandan bu çevirilerin bazı kısımlarında karmaşık ve uzun cümlelere de rastlanılmıştır. Sözü edilen kısımlar, çocuklar için anlaşılmaz olabileceğinden bu kitapların çocuk edebiyatı kapsamına alınmasının uygun olmayabileceğini göstermektedir. Ayrıca, yerlileştirme ve yabancılaştırma stratejilerinin sık sık kullanıldığı da görülmektedir. Çeviri metinler yerlileştirme ve yabancılaştırma stratejilerinin kullanımı bağlamında, yayımlandıkları tarihler göz önünde bulundurularak irdelendiğinde 1965-1985 döneminde yayımlanan çevirilerde yerlileştirme stratejisinin daha sık kullanıldığı ortaya çıkmıştır. Bu tarihsel ve betimleyici incelemeden elde edilen bulgulardan hareketle yetişkin eyleyicilerin tarihsel süreçte "karar verici" rolünü koruduğunu, yetişkinler için çevirmek ve çocuklar için çevirmek eylemlerinin farklı çeviri stratejilerini beraberinde getirdiğini söylemek mümkündür. ----- In this thesis, five different Turkish translations of David Copperfield is examined in the context of children's literature. Zohar Shavit's systemic affiliation and Lawrence Venuti's concepts of domestication and foreignization constitutes main focus of this thesis. These concepts are defined and examined. The target texts are examined considering the years in which they are translated and adapted. Considering the years in which the works included in the examination were published, historical background information regarding the period in which the translated works were produced was provided. As a result of this examination, it was determined that omissions were made in the target texts and the texts were shortened to be more understandable for child readers. On the other hand, complex and long sentences were also encountered in some parts of these translations. The mentioned parts show that including these books in the scope of children's literature may not be suitable since they can be incomprehensible for children. It is also seen that domestication and foreignization strategies are used frequently. When the translated texts were examined in the context of the usage of domestication and foreignization strategies, considering the dates of their publication, it was revealed that the domestication strategy was used more frequently in translations published between 1965 and 1985. Based on the findings obtained from this historical and descriptive study, it is possible to say that adult agents have maintained their "decision-making" role in the historical process, and that the acts of translating for adults and translating for children bring about different translation strategies.