Yorumlayıcı çeviri kuramı çerçevesinde haber çevirilerinin incelenmesi

Abstract

Toplumların sahip olduğu haberdar etme ve haber alma merakı ile çeviri ve habercilik faaliyetlerinin iç içe geçmesi haber çevirisi kavramını ortaya koymaktadır. Bu kavram yeniden yazma eylemini de kendi içinde barındırmaktadır. İçerisinde bir metni yeniden şekillendirebilme gücü taşıyan kavram ise geleneksel çeviri tanımlarının ötesine geçen özelliklere sahiptir. Söz konusu bu tezde, haber çevirisini yürütenlerin yeniden şekillendirme gücünü metinler üzerinde nasıl ve ne şekilde kullandıkları incelenmektedir. Ayrıca bu tez, Seleskovitch ve Lederer tarafından geliştirilen ve çevirmenin kaynak metni, erek kitleye aktarırken anlamı kavrayıp sözcüklerden sıyırarak yeniden ifade etmesini esas alan Yorumlayıcı Çeviri Kuramı ile haber çevirisinde yer alan yeniden yazma kavramı arasındaki ilişkinin tekrar değerlendirilmesine olanak sağlamaktadır. Haber çevirisinde metinlerin yeniden yazım sürecini gözlemlemeyi amaçlayan bu çalışma, BBC'nin 7 Ekim sonrası yaşananları ele aldığı Arapça, İngilizce ve Türkçe haberler ile çevirilerini analiz ederek elde edilen bulgularla çevirmenin diller arası aktarımın ötesinde okurun zihin dünyasını yeniden şekillendirebilme gücüne sahip olduğunu ortaya koymaktadır. ----- The intrinsic curiosity of societies to inform and receive information with translation and journalism activities gives rise to the concept of news translation. This concept inherently encompasses the act of rewriting, endowing it with characteristics that transcend traditional definitions of translation. This thesis investigates how news translators actively reshape texts and the degree to which they influence the final product. In addition, the study encourages a reconsideration of how the practice of rewriting in news translation aligns with the Interpretive Theory of Translation, which, as proposed by Seleskovitch and Lederer, highlights the importance of grasping and rephrasing meaning rather than adhering strictly to the source text's linguistic form. Focusing on news reports published by the BBC in Arabic, English, and Turkish after October 7, this study examines how texts are rewritten in the context of news translation. The analysis reveals that translators play an active role in shaping the cognitive framework of the audience, extending far beyond simple linguistic transfer.