İkinci dilde doğruluk algısı ve bilgi paylaşımı

Abstract

Bu çalışma, tekrara dayalı doğruluk etkisinin (truth effect) geçen zaman ve kullanılan dil bağlamında nasıl değiştiğini ve bilgiyi paylaşma davranışının doğruluk algısındaki bu değişimi takip edip etmeyeceğini incelemektedir. Deneysel bir yönteme sahip olan bu çalışmaya, ana dili Türkçe olan ve ileri düzey Arapça bilgisine sahip 99 katılımcı dahil edilmiştir. Katılımcılar seçkisiz olarak Türkçe veya Arapça koşullarına atanmış, her iki oturumda da hem tekrar eden hem de yeni cümlelere maruz bırakılarak bu cümlelerin doğruluğunu ve sosyal medyada paylaşmayı tercih edip etmeyeceklerini değerlendirmişlerdir. Katılımcılardan bu değerlendirmeyi hem maruz kalmanın hemen ardından hem de iki hafta sonrasında yapmaları istenmiştir. Bireysel farklılıkların tespiti için Bilişsel Yansıma Testi ve Stroop Testi uygulanmıştır. Arapça dil yeterliliği için hem katılımcıların kendisine sorulmuş hem de Arapça Kelime-Resim Eşleştirme Testi uygulanmıştır. Elde edilen bulgular, tekrar eden cümlelerin daha doğru değerlendirildiğini göstermektedir. Ayrıca bu etkinin Türkçe koşulunda daha belirgin olduğu, Arapça koşulunda iki oturumda da tekrar eden ve yeni cümlelerin doğruluk değerlendirmelerinin arasındaki farkın Türkçe koşuluna kıyasla daha küçük olduğu bulunmuştur. İkinci oturumda yeni cümlelerin doğruluk değerlendirmelerinde gözlenen artışla birlikte, tekrar eden ve yeni cümlelere dair doğruluk değerlendirmeleri arasındaki farkın azaldığı görülmektedir. Paylaşma davranışı, doğruluk algısındaki değişimi doğrudan takip etmemiş, tekrarın paylaşma davranışı üzerinde anlamlı bir etkisi olmadığı görülmüş ve Türkçe koşulunda tekrar eden cümleler daha fazla paylaşılırken, Arapça koşulunda yeni cümleler daha fazla paylaşılmıştır. Ayrıca, ikinci oturumda genel olarak daha fazla paylaşım eğilimi görülmüştür. Bu bulgular, tekrarın etkisiyle oluşan doğruluk değerlendirmelerindeki artışı, yabancı dil kullanımının zamanla azaltabileceğini göstermektedir. Elde edilen sonuçlar, hem doğruluk etkisine ilişkin literatüre katkı sağlamakta hem de paylaşım kararı ölçümüyle birlikte sosyal medyadaki haberlerle etkileşimimize dair çıkarımlar yapılmasını sağlamaktadır. ----- This study investigates how repetition-induced truth effect, varies over time and across different languages, and whether perceived truth influences willingness to share information. The experimental study included 99 native Turkish speakers with advanced proficiency in Arabic. Participants were randomly assigned to either a Turkish or an Arabic language condition. Truth evaluations were taken both immediately after exposure and again after two weeks. In both sessions, participants were exposed to both repeated and new statements. They rated the information as either true or false, along with whether they would share the information on social media. Participants also completed the Cognitive Reflection Test (CRT) and the Stroop Test to see whether individual differences would affect the results. Arabic proficiency was assessed through both self-report and an Arabic word–picture matching task. The findings show that repeated statements were rated as true more than new statements. Truth effect was more pronounced in the Turkish condition, whereas in the Arabic condition, the difference between repeated and new statements was smaller across both sessions. In the second session, the difference between new and repeated items was smaller due to the higher true ratings to new statements. Sharing behavior did not directly follow truth judgments; repetition had no significant effect on willingness to share. However, repeated statements were more likely to be shared in the Turkish condition, while new statements were shared more in the Arabic condition. Additionally, an overall increase in sharing behavior was observed in the second session. These findings suggest that the perceived truth induced by repetition may diminish over time when information is exposed in a foreign language. The results contribute to the truth effect literature and offer insights into how language and repetition influence our engagement with information on social media.