Temel İslam Bilimleri Anabilim Dalı
Güncel Gönderiler
-
İsnadda ibham
(2024)Hadis araştırmalarının iki temel dayanağından birini isnadla ilgili çalışmalar oluşturmaktadır. Bu çalışmada senedlerdeki ibham ve mübhem râvi konusu, öncelikle kavramsal çerçevede ele alınmış, ardından hadis ilminin alt ... -
Seyyid Şerif Cürcani’de nefsin mahiyeti ve bilgi teorisi
(2023)Bu çalışma müteahhir dönemde kelâm geleneği içerisinde değişen nefis teorisinin -yani mücerret nefis teorisini kabulün- bilginin mahiyetinden duyu idraklerine, oradan da aklî idrake kadar kelâmın bilgi teorisinde meydana ... -
Kadi Abdülcebbar’da idrak teorisi
(2022)Bu tez, Basra Mu'tezilesi'nin Behşemiyye kolunun meşhur kelâmcısı Kādî Abdülcebbâr'ın rü'yetullah meselesinden hareketle duyusal olanın hem kadîm özne hem de hâdis özneler tarafından nasıl idrak edildiğini açıklamak üzere ... -
Türkçülük Hareketi'nin fıkıh alanındaki görüşleri : (Tanzimat'tan Cumhuriyet'e)
(2024)Tanzimat'la başlayan ve Cumhuriyet'le devam eden süreçte Osmanlının yaşadığı değişim ve dönüşüm bağlamı, aktörleri ve sonuçları açısından ele alınmaya değer bir konudur. Bu süreçte siyasî, askerî ve iktisadî zafiyetleri ... -
Nişabur tefsir çevresinde muhakkik bir müfessir : Ebü’l-Hasen el-Vahidi
(2023)Bu tez, Nişaburlu dilci ve müfessir Ebü'l-Hasen el-Vâhidî'yi (ö. 468/1076) Nişabur Tefsir Çevresi (NTÇ) ve daha genelde ilk beş asır tefsir literatürü çerçevesinde konu edinmektedir. Tezde birincil olarak Vâhidî'nin ... -
Fıkıh teori ve uygulamasında yargılama ve infazın aleniliği (erken dönem ve Osmanlı örneği)
(2020)Ceza hukukunda alenilik, kelimenin sözlük anlamıyla kullanıldığında suçun maddi unsurunu oluşturması veya suçu nitelikli hâle getirmesi yönüyle söz konusu edilir. Cezaların infazında alenilik ise hem önleme/caydırıcılık ... -
Fahreddin er-Râzî'nin i'câz ve Tefsir Anlayışında Nazım
(İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi, 2019)Kur'an'ın i'cazını açıklamak üzere geliştirilen nazım nazariyesi, en verimli uygulamasını tefsir literatüründe bulmuş ve kendisinden sonraki dil, belagat ve tefsir çalışmalarına yön vermiştir. Bu tezde, nazariyenin seyri ... -
Hicrî İlk Üç Asırda Mekke Kâdılarının Hadis İlmi İle İlişkileri
(İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi, 2019)Kâbe'nin Mekke'de yer alması ve kutsal kabul edilmesi sebebiyle Mekke İslâm öncesinde ve sonrasında Arap yarımadasında önemli bir konuma sahip olmuştur. Hz. Peygamber'in tebliğinden sonra, Müslümanlar ve müşrikler arasındaki ... -
Bir Kelam Problemi Olarak Engellilik
(İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi, 2019)Bu çalışma, engellilik konusundaki inanç problemlerine kelâm ilmindeki yaklaşımları tespit etmeyi amaçlamaktadır. Eş'ariyye, Mâtürîdiyye ve Mu'tezile mezheplerinin engellilik konusuna yaklaşımları, temel kaynakları üzerinden ... -
Mütekaddimin Dönemi Eş'ari ve Mu'tezili Usul Eserlerinde Mutlak Emrin Mucebi İle İlgili Tartışmalar
(İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi, 2019)"Emir"in mahiyeti ve emirle ilgili meseleler, İslam hukuk düşüncesinin felsefi ve metodolojik temellerini inceleyen fıkıh usulü eserlerinde ilk dönemlerden itibaren en fazla tartışılan konular arasında yer almıştır. Belirli ... -
Nişancızâde'nin Nûru'l-ʻAyn Adlı Eserinin Tahkik Ve Tahlili (34-39. Fasıllar)
(İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi, 2019)On yedinci yüzyılda yaşayan Nişancızâde, on beşinci yüzyıl fakihi Şeyh Bedreddin'in yargılama usûlü ve muamelata dair telif ettiği ve uzun yıllar mahkemelerde başvuru kaynağı olarak kullanılan eseri Câmi'u'l-fusûleyn'i ... -
Nişancızâde'nin Nûru'l-'Ayn Adlı Eserinin Tahkik ve Tahlili (40. fasıl)
(İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi, 2019)Şeyh Bedreddin (ö. 823/1420), Mecdüddîn el-Üsrûşenî'nin (ö. 637/1240) el-Fusûl'ü ile Zeynüddîn el-Mergînânî'nin (ö. 670/1271) Fusûlü'l-ihkâm fî usûli'l-ahkâm adlı eserini bir araya getirdiği, Osmanlı'da uzun seneler kadılar ... -
İbnü'l-Esîr'in Hadis Usulcülüğü (Câmiu'l-Usûl Mukaddimesi Özelinde)
(İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi, 2019)İlk örneklerinin hicrî III. asırda görülmeye başlandığı hadis kitaplarına yazılan mukaddimeler, müellifin eserini yazma amacını, metodunu açıklaması ve hadis usulüne dair zengin bilgiler ihtiva etmesi açısından oldukça ... -
İbn Kemal Tefsirinin el-Keşşâf Geleneğindeki Yeri: Dil ve Belâgat İlimleri Çerçevesinde Mukayeseli Bir İnceleme
(İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi, 2019)Zemahşerî (ö. 538/1144), Abdülkâhir el-Cürcânî'nin (ö. 471/1078) Kur'an'ın i'câzını açıklamak üzere geliştirdiği nazım teorisini tefsir ile buluşturmuş, tefsir literatürü içerisinde belâgat yönteminin oluşmasına öncülük ... -
Sekûnî'nin Temyîz'inde i'tizâl Eleştirisi: Fâtiha ve Bakara sûreleri Örneğinde Bir İnceleme
(İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi, 2019)Bu tezde Eş'arî kelâmcısı Ebû Ali es-Sekûnî'nin Temyîz adlı eserinde Mu'tezilî Zemahşerî'ye yönelttiği eleştiriler incelenmektedir. Sekûnî, Endülüs topraklarında yetişmiş daha sonra Mağrib'e göç etmiş ilmiyye sınıfından ... -
Nasr Hâmid Ebû Zeyd'in Ulûmu'l-Kur'ân Eleştirisi
(İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi, 2019)Çağdaş dönemde yaşanan dönüşüm neticesinde İslamî olanı anlama konusundaki yeni girişimlerin ortak noktası, sahabe devrinden itibaren kurumsallaşmaya başlayan İslamî ilimlerin ve bu ilimlerin oluşturduğu iç sistematiğin ... -
Şiî Müfessir İbn Şehrâşûb'un Müteşâbihü'l-Kurʾân Adlı Eserinin Usûlü'd-dîn Açısından Değerlendirilmesi
(İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi, 2019)Kur'an'da anlamı konusunda net bir tayinde bulunulamayan söz ve anlatımlar için kullanılan müteşâbihât kavramı, erken dönemde tefsir ve kelâm disiplinlerinin tartışılagelen en önemli başlıklarından birisidir. Müteşâbih ... -
Nişancızâde'nin Nûru'l-'ayn Adlı Eserinin Tahkik ve Tahlili (7-11. Fasıllar)
(İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi, 2019)On yedinci yüzyılda yaşamış bir Osmanlı fakihi olan Nişancızâde, Şeyh Bedreddin'in muamelat ve yargılama hukukuna dair olan ve gayr-i resmi bir kanun olarak uzun yıllar mahkemelerde kullanılan eseri Câmi'u'l Fusûleyn'i ... -
Erken Dönem Kelâmında Teşbih ve Tenzih Doktrinleri: Müşebbihe ve Cehmiyye Örneği
(İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi, 2019)Bu çalışmada, kelâm ilminin mihenk taşı mesabesinde bulunan ulûhiyet tasavvuru konusu, birbirine zıt iki uç nokta olan teşbîhçi ve tenzîhçi doktrin öncüleri Müşebbihe ve Cehmiyye çerçevesinde araştırılmıştır. Tez giriş, ... -
Necmeddin en-Nesefî ve Hadis İlmindeki Yeri (Es-Seb`iyyât-es-Sem`iyyât İsimli Yazma Eseri Özelinde)
(İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi, 2019)Tasnif dönemiyle birlikte zenginleşen hadis literatürünün bir türü de fezâil-i âmâl hadislerini içeren "Amelü'l-yevm ve'l-leyle" tarzı eserlerdir. Kelâm ilmiyle temâyüz etmiş önemli bir âlim olan Necmeddin en-Nesefî de bu ...

















