Pertev Paşa Ve Âkif Paşa’nın Mektuplaşmaları

Abstract

Bu tezin temel konusu Sultan II. Mahmud devri bürokratlarından Pertev Paşa ve Âkif Paşa’nın güç ve nüfuz mücadelesinin nedenlerini ve sonuçlarını araştırmaktır. Bu mücadelenin daha iyi anlaşılması amacıyla 19. Yüzyıl Osmanlı diplomasisi ve bürokratik reformlar ile beraber yaşanan siyasi krizler genel bir çerçeve içinde incelenir. Bu bağlamda Yunan isyanları; Kavalalı Mahmed Ali Paşa’nın Mısır’daki hâkimiyetinin uluslarası bir sorun haline getirilmesiyle merkezde oluşan Rus-İngiliz hizbi; son olarak da, İngiliz tüccar Miyop Churchill’in Hariciye Nâzırı Akif Paşa tarafından gözaltına alınmasıyla kopan ilişkiler konu edilir. Churchill olayı sonrası görevden alınan Âkif Paşa, meselenin peşini bırakmayıp Takvîm-i Vekâyi Nâzırı Said Bey’e gönderdiği mektuplar, 1837 yılında Pertev Paşa’nın idâmına giden yolu hazırlar. Bu ani idâm, dönemin bürokratlarının –özellikle maktulün himayesindeki Mustafa Reşîd Paşa ve Sâdık Rıfat Paşa’nın- zihinlerinde önemli bir yer tutmuş olmalı ki Gülhâne Hatt-ı Hümâyûnu’nda “can, mal ve namus güvencesi” hukuken kabul görür. Bu tezde yukarıda kısaca anlatılmaya çalışılan olay İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kütüphanesi (Atatürk Kitaplığı), Cevdet Yazmaları’nda bulunan belegeye ve araştırma kaynaklarına dayanarak açıklanmaya çalışılır.

İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi Senatosunun 22.06.2020 tarihli ve 2020/14-5 sayılı Açık Bilim Politikası gereğince erişime açılmıştır.