Hiyerarşi İçinde Zihin Okuma: Sosyal Statünün Zihin Kuramına Etkisi Duygu Durum ve Grup Üyeliğine Göre Değişir mi?

Abstract

Yakın zamanlı çalışmalarda sosyal statünün zihin okumaya etkisinde bireysel ve bağlamsal faktörlerin düzenleyici rolü olabileceği gösterilmiş, bu faktörlerin derinlemesine incelenmesi gerektiği vurgulanmıştır. Mevcut çalışmada sosyal statünün zihin okumaya etkisini düzenleyebilecek olan duygu durum ve grup üyeliği değişkenleri incelenmiş, kişilerin anlık duygu durumlarının (olumlu/olumsuz) ve zihin durumunu anlamaya çalıştıkları kişinin grup üyeliğinin (içgrup-aynı sosyal statü/dışgrup-farklı sosyal statü) sosyal statünün zihin okumaya etkisindeki rolü araştırmıştır. Yüz on iki üniversite öğrencisi (Ortyaş= 20.34) rastgele düşük veya yüksek sosyal statü grubuna atanmış ve bu statü gruplarında hiyearşik olarak statülerinin gerektirdiği rolü oynamaları istenmiştir. Aynı zamanda katılımcılara rollerindeki performanslarına dair geribildirim verilerek mevcut duygu durumları olumlu veya olumsuz yönde değiştirilmiştir. Ardından katılımcılara kendilerine benzer (içgrup) veya farklı (dışgrup) sosyal statüdeki bireylerin bulunduğu hikayeler sunulmuş ve bu hikayelerdeki karakterlerin zihinlerini okumaları istenmiştir. Sonuçlar, duygu durumun zihin okuma üzerinde etkili olduğunu göstermiş, olumlu duygu durumdaki katılımcılar olumsuz duygu durumdakilerden daha yüksek zihin okuma puanı almıştır. Sosyal statü veya grup üyeliğinin ana etkileri bulunmazken, basit etki analizlerinde düşük sosyal statüye atanan katılımcılar arasında olumlu duygu durumdakilerin yüksek sosyal statülü (dışgrup) kişilerin zihnini olumsuz duygu durumdakilerden daha iyi okuduğu görülmüştür. Benzer bulguya yüksek sosyal statüye atanan katılımcılar arasında rastlanmamış, bu katılımcılar hem kendileri gibi yüksek sosyal statülü (içgrup) hem de düşük sosyal statülü (dışgrup) kişilerin zihinlerini olumlu ve olumsuz duygu durumda benzer şekilde okumuşlardır. Bu sonuçlar düşük sosyal statüdeki bireylerin zihin okuma performanslarının duygu durumlarından ve zihnini okuyacakları kişinin kimliğinden (içgrup-dışgrup) etkilenebildiğini göstermekte, yüksek sosyal statüdekilerin ise bu etkilerden korunduklarına işaret etmektedir.