İstanbul Sahafları

Abstract

İstanbul’un fethini müteakip şehirde iskân edilen sanat ve ticaret erbabının arasında sahafların olup olmadıklarını bilmiyoruz. Ancak İslâmî bir geleneği oluşmayan ve buna parelel eğitim kurumları teşekkül etmeyen bir şehirde kitap ticaretinin, sahaflık mesleğini ortaya çıkaracak bir gelişme göstermesi, belli bir zaman almış olmalıdır. Şehrin iskânının ilk dönemlerinde sahafların ne satacakları kitap ne de bu kitaplara müşteri bulmaları kolay olmazdı. Bu yüzden İstanbul’daki sahaflığın tarihi, şehrin imâr ve iskânıyla, ilmî müesseselerin teşekkülüne paralel bir seyir izlemiştir. Fetihten sonra Pantokrator Manastırının üst katındaki papaz odalarında Zeyrek Medresesi kurulur ve daha sonra Ayasofya’da tedris başlar.1 Semâniye Medreseleri kurulana kadar öğretimin kiliselerden çevrilmiş câmi ve medreselerde sürdürüldüğü görülmektedir.

İstanbul’un fethini müteakip şehirde iskân edilen sanat ve ticaret erbabının arasında sahafların olup olmadıklarını bilmiyoruz. Ancak İslâmî bir geleneği oluşmayan ve buna parelel eğitim kurumları teşekkül etmeyen bir şehirde kitap ticaretinin, sahaflık mesleğini ortaya çıkaracak bir gelişme göstermesi, belli bir zaman almış olmalıdır. Şehrin iskânının ilk dönemlerinde sahafların ne satacakları kitap ne de bu kitaplara müşteri bulmaları kolay olmazdı. Bu yüzden İstanbul’daki sahaflığın tarihi, şehrin imâr ve iskânıyla, ilmî müesseselerin teşekkülüne paralel bir seyir izlemiştir. Fetihten sonra Pantokrator Manastırının üst katındaki papaz odalarında Zeyrek Medresesi kurulur ve daha sonra Ayasofya’da tedris başlar.1 Semâniye Medreseleri kurulana kadar öğretimin kiliselerden çevrilmiş câmi ve medreselerde sürdürüldüğü görülmektedir.