| dc.description.abstract | Zehebî'nin rahle-i tedrîsatından geçen isimlerden biri olan Tâcüddîn es-Sübkî'nin Şâfii tabakât yazıcılığının en hacimli eserlerinden birisi, Tabakâtü'ş-Şâfiiyeti'l-kübrâ isimli eseridir. Bu eserde hocası Zehebî'den pek çok nakilde bulunmakla birlikte ona itirazları da vardır. Bu itirazların; cerh-ta'dil, biyografiye dair bilgiler, kaynaklar, üslup, yöntem ve bunun gibi konularla ilgili olduğu görülmektedir. Söz konusu itirazların bir kısmı Sübkî'nin isabetli olduğunu gösterirken diğer bir kısmı da Zehebî'nin aktardığı bilgilerin sıhhatini yansıtmaktadır. Bunların yanı sıra mezhep hususunda da bazı itirazlar görülmektedir ki bunlar en ağır ifadeler içeren itirazlardır. Şâfii-Eş'arî olan Sübkî, Hanbelî görüşlerine şiddetli bir meyli olduğunu belirttiği hocası Zehebî'yi özellikle Eş'arî alimlerin biyografilerini doğru ve yeterli düzeyde aktarmamakla itham edip hocasını sert ifadelerle eleştirmektedir. Bu eleştiriler, diğer kaynaklar çerçevesinde değerlendirildiğinde ise diğer eleştirilerde olduğu gibi tamamı için bir tarafın görüşünün tercih edilemeyeceği görülmekte; iki alimin de kendi bakış açısına uygun değerlendirmeler yaptığı anlaşılmaktadır. Zehebî'nin mutlak anlamda Eş'arî ve Şâfiî alimlerin haklarını ihlal ettiğini ileri sürmenin mümkün olmadığı ancak bazı alimlerin biyografilerini gerekenden kısa verdiği ve her alimin görüşüne aynı şekilde müsamahalı yaklaşmadığı, Sübkî'nin ise hocasına yönelttiği bazı itirazlarda haklı iken genelleme yaparak tepkisel ve mübalağalı bir tavır içerisinde olduğu görülmektedir. Ayrıca Sübkî'nin bazı haklı itirazlarla birlikte edebî yönünün ve mezhebine bağlılığının etkisiyle hocasını ağır ifadelerle eleştirdiği; Zehebî'nin ise onun iddia ettiği düzeyde gayr-i âdil bir tutum sergilemediği anlaşılmaktadır.
-----
One of the most voluminous works in the Shāfi'ī stratigraphy of Ṭāj al-Dīn al-Subkī, who was one of the names who passed through al-Zaḥabī's education, is his Tabaqāt al-Shāfi'īt al-qubrā. In this work, he quotes his teacher al-Zahebī many times, but he also has objections to him. It is seen that these objections are related to issues such as cerh-ta'dil, biographical information, sources, style, method and so on. While some of these objections show that al-Subkī was accurate, others reflect the accuracy of the information that al-Zahebī quoted. In addition to these, there are also some sectarian objections, and these are the most severe ones. Al-Subkī, who is a Shafi'i Ash'arite, criticizes his teacher Zehebī, whom he states to have a strong inclination towards Hanbalite views, for not conveying the biographies of Ash'arite scholars accurately and adequately, and criticizes his teacher in harsh terms. When these criticisms are evaluated within the framework of other sources, it is seen that, as in other criticisms, the opinion of one side cannot be preferred for all of them; it is understood that both scholars make evaluations in accordance with their own point of view. Although it is not possible to say that al-Zahebī violated the rights of Ashʿarī and Shāfiʿī scholars in absolute terms, it is seen that he included the biographies of some scholars shorter than necessary and did not approach the views of every scholar with the same tolerance, while al-Subkī, although justified in some of his objections to his teacher, exhibited a reactionary and exaggerated attitude by generalizing. It is also understood that al-Subkī criticized his teacher with harsh expressions under the influence of his literary aspect and his loyalty to his sect along with some of his justified objections, while al- Zahabī did not display an unfair attitude as he claimed. | en_US |
