Ali Suavi ve fıkhi görüşleri

Abstract

XIX. yüzyıl Osmanlı âlim ve aydınlarından olan Ali Suâvi (1839-1878), dönemin problemleriyle yakından ilgilenmiş ve gazetecilik, yazarlık, vaizlik, medresede hocalık gibi yönlerini kullanarak Osmanlı Devleti'nin yeniden ayağa kalkması ve bekâsı uğrunda verdiği mücadele ile hayatını geçirmiştir. Avrupa'da bulunduğu (1867-1876) dokuz yıllık sürgün hayatı sırasında; Batılı fikir akımlarını tanıma şansı yakalamış, yitik mal misali Müslümanlara fayda sağlayacak siyasî ve ictimâî kavram ve fikirleri, İslâm'ı referans alıp tekrar yorumlayarak düşünce dünyamıza kazandırmıştır. Bu yönüyle siyâsî ve sosyoloji tarihimizde; ictihad kapısını aralayıcı fetvaları ve fıkıh usulünde yeni yöntem fikirleri ile de fıkıh tarihimizde Suâvi'nin hikâyesi kıymetlidir. Ayrıca gazeteciliğin ülkeye girişteki serüveninin görülmesi açısından basın tarihimizde; medrese müfredâtını ve sistemini eleştirmesi ve ıslahı için tekliflerde bulunmasının yanında Galatasaray Mekteb-i Sultânîsi'nde müdürlüğü (1877) sırasındaki girişimleriyle eğitim tecrübemizde ayrı yeri vardır. Bu tezin konusu, Suâvi'nin diğer alanlardaki tüm görüşleriyle de bir şekilde irtibatta olan fıkıh düşüncesi ve fıkhî görüşleridir. Çalışmanın ilk kısmında Suâvi'nin hayatı, dönemi, Yeni Osmanlılarla ilişkisi ve gazetecilik faaliyetleri ele alınmıştır. İkinci kısımda ise, fıkıh alanına giren siyâsî ve sosyal meseleler ile genel fıkıh düşüncesi ve çeşitli fıkhî konularla ilgili görüşleri incelenmiştir. Bu çalışma ile Suâvi'nin tüm düşüncesini etkileyen fıkıh anlayışı ile ilgili bütüncül bir tablo çizilmesi amaçlanmıştır. ----- Ali Suavi (1839-1878), one of the 19th century Ottoman scholars and intellectuals, was closely interested in the problems of the historical period and spent his life struggling for the resurrection and survival of the Ottoman Empire, using his journalism, writing, preaching, teaching at the madrasah. During his nine-year exile in Europe (1867-1876); He had the chance to get to know the western ideas, and he reinterpreted the political and social concepts and ideas that would benefit Muslims, like lost property, by taking Islam as a reference and brought them to our world of thought. In this respect, the story of Suavi is valuable in our political and sociological history, as well as in our fiqh history with his fatwas that open the door to ijtihad and his new ideas in the fiqh method. In addition, in terms of understanding the penetration of journalism into the country, he has a special place in our education experience with his attempts as principal at Galatasaray Mekteb-i Sultani (1877), as well as criticizing the madrasah syllabus and system and making proposals for its improvement. The subject of this thesis is Suavi's fiqh thought and his jurisprudence views, which are in contact with all his views in other fields. In the first part of this study, Suavi's life, historical period, relations with the New Ottomans and journalistic activities are discussed. In the second part, political and social issues in the field of fiqh, the general thought of fiqh and his views on various fiqh issues were examined. With this study, it is aimed to draw a holistic picture about the understanding of fiqh, which affects all of Suavi's thought.