Erken dönem Ehl-i Sünnet kelamının bilinmezci akımlara yaklaşımı

Abstract

Şüphecilik, bilinen ilk temsilcileri Antik Yunan'da görülen bir yaklaşım olarak insanoğlunun sahip olduğu bilgi edinme kaynaklarına duyduğu güveni sarsmakta ve insanoğlunu bilinmezciliğe sevk etmektedir. "Erken Dönem Ehl-i Sünnet Kelâmının Bilinmezci Akımlara Yaklaşımı" başlıklı tezimiz, bilinmezciliği, iki farklı tür şüpheci akımın yol açtığı bir tavır olarak ele almayı hedeflemekte ve bilgi problemine odaklanmaktadır. İlk olarak Antik Yunan'daki sofist ve septik temsilcilerinin ortaya atmış olduğu argümanları kullanan mutlak şüphecilik, ikinci olarak ise bilgi edinme yollarından olan nazar ve istidlale duyulan güveni sarsarak seçilmiş kurtarıcının getirdiği özel bir mârifet olan gnosise tâbî olmayı gerekli gören gnostik şüphecilik. Tezimiz mutlak şüpheci yaklaşımın temsilcileri olarak Sûfestâiyye'ye ve gnostik şüpheci yaklaşımın temsilcileri olarak gâlî Şiî fırkalara, özellikle de Bâtıniyye'ye yönelik, kelâmın teşekkül sürecinden itibaren Gazzâlî'ye kadar olan dönemde ehl-i sünnete mensup isimlerin geliştirdikleri yaklaşımları bilgi problemi bağlamında konu edinmektedir. ----- Skepticism, an approach seen in the first known representatives of Ancient Greece, undermines the trust that human beings have in the sources of information they have and leads human beings to agnosticism. Our thesis titled "Approach of Early Ahl al-Sunnah Kalam to Agnostic Movements" aims to agnosticism as a behavior that leads to two different types of skeptical movements and focuses on the problem of knowledge. Firstly, absolute skepticism, which uses the arguments created by the sophist and skeptic representatives in Ancient Greece, and secondly, gnostic skepticism, which sees it necessary to be subject to gnosis, a special knowlage brought by the chosen redeemer, by shaking the trust in thinking and bring evidence, which are the ways of obtaining knowledge. Our thesis deals with the problems of knowledge and the approaches developed by the figures of the Ahl al-Sunnah, from the formation process of kalam to al-Ghazali, towards al-Sufistā'iyya as the representatives of the absolute skeptical approach and towards the heretic Shiite sects, especially al-Bātiniyya, as the representatives of the gnostic skeptical approach.